Landgoed Vollenhoven
Landgoed Vollenhoven is een landgoed van ca 100 ha ten oosten van Utrecht in De Bilt. Het landgoed kwam in 1922 in handen van de familie van Marwijk Kooy, waarna zij in 2022 afscheid namen en het stokje overdroegen naar dhr. Kneepkens en Caron. Op het landgoed zijn er veel mogelijkheden voor het organiseren van particuliere – en zakelijke evenementen waarvan de inkomsten bestemd zijn voor het onderhoud van het landgoed.
Missie
De eigenaren zien het als hun voorrecht en plicht het landgoed met haar natuur en cultuurhistorische waarden in stand te houden met behoud van het particuliere/familie karakter.
De missie is voor een groot deel een begrijpelijke en haast vanzelfsprekende omschrijving. De catch zit hem in het stukje: ‘met behoud van het particuliere/familie karakter’. Dat benadrukt de manier waarop deze missie tot uitvoering gebracht wordt. De achterliggende gedachte is dat Vollenhoven meer is dan een prachtig landgoed. Dat de specifieke Vollenhoven sfeer en stijl vooral voortkomt uit het feit dat het landgoed particulier bezit is en de bewoners actief betrokken zijn bij het beheer en de uitvoering hiervan.
Onthaast u
In het drukbevolkte centrale deel van Nederland ligt Landgoed Vollenhoven ingesnoerd tussen grote steden en wegen en wordt het landgoed zelfs doorsneden door de A28 en de Utrechtseweg. Desondanks straalt Vollenhoven een en al rust uit. Langs de wegen op het landgoed ziet u de bordjes ‘Onthaast u’ en dat is een wijze raad. Laat de drukte van het hectische leven en de stad van u afglijden en neem de moeite bewust te genieten van Landgoed Vollenhoven in al zijn glorie zoals de authentieke gebouwen en de oorspronkelijke parkaanleg die nog aanwezig is.
Beleid en structuur
De Landgoed Vollenhoven B.V.: zorg voor het onderhoud en het beheer van het landgoed, voor zover dit niet is uitbesteed aan de Stichting Vrienden Landgoed Vollenhoven.
Stichting Vrienden Landgoed Vollenhoven: voert het beheer over de tuinen en het park en richt zich daarbij in het bijzonder op het behoud van de landschappelijke – en de cultuurhistorische waarden. Tevens zet de Stichting zich in om met Vollenhoven de samenleving bij het landgoed te betrekken.
Stichting event management Vollenhoven: neemt de exploitatie van Vollenhoven voor zijn rekening.
Historie
Vollenhoven heeft oorspronkelijk behoord tot het Benedictijnenklooster Oostbroek in De Bilt. Toen de kloosters na de hervorming in de noordelijke Nederlanden werden opgeheven, werd het beheer over Oostbroek door de Staten van Utrecht uitgevoerd. In de 17e eeuw verkochten de Staten veel landerijen aan particulieren. Op die manier kwam Vollenhoven in de eerste helft van de 17e eeuw in bezit van Goderd van Reede van Nederhorst. In 1774, als Vollenhoven aan Willem René van Tuyll van Serooskerken wordt verkocht, is Vollenhoven in omvang toegenomen en was het huis geen boerderij meer maar was het inmiddels een volwassen buitenplaats geworden. Er zijn geen afbeeldingen bewaard gebleven van het huis dat in de 19e eeuw op Vollenhoven gestaan heeft. Wel werd er in 1777 door de Franse architect De Malhortie een ontwerp gemaakt voor een nieuw te bouwen huis. Het is niet waarschijnlijk dat dit ontwerp is uitgevoerd. Wel zijn er aanwijzingen dat het huis dat in die jaren op Vollenhoven stond door familie van Tuyll is verbouwd. In 1792 werd Vollenhoven gekocht door Gerard Munter. In de verkoopacte wordt gesproken over ‘een door den Heere verkoper meest nieuw getimmerde Heere huizinge met annex stal en koetshuis’.
Grondlegger van het huidige landgoed
In 1800 werd Vollenhoven door Gerard Munter verkocht aan Pieter de Smeth van Alphen, wiens vader Beerschoten bezat, een buiten dichtbij Vollenhoven. Pieter de Smeth kan beschouwd worden als de grondlegger van het tegenwoordige landgoed. Hij liet het huidige huis Vollenhoven bouwen, evenals de meeste bijgebouwen, zoals de oranjerie, het koetshuis en de ijskelder. De architect en het exacte bouwjaar van het grote huis zijn vooralsnog onbekend, maar de verwachting is dat BWH Ziesenis de architect moet zijn geweest. Uit de veilingomschrijving uit 1810 is op te maken, dat het tussen 1800 en 1810 gebouwd of verbouwd is. Tegelijkertijd liet De Smeth een nieuw park ontwerpen, waarin de nieuwe gebouwen op natuurlijke wijze opgenomen werden. De tuinarchitect was Hendrik van Lunteren, die het park in Engelse landschapstijl heeft aangelegd. De Smeth breidde het landgoed door ruiling en aankoop regelmatig uit. De belangrijkste aankoop betrof de hofstede Den Eijck in 1806. Dit gedeelte van het landgoed, dat tegenover Vollenhoven aan de andere zijde van de Utrechtseweg ligt, fungeert sindsdien als overplaats. In 1810, na de dood van De Smeth, werd Vollenhoven geveild. In de veilingaankondiging wordt het beschreven als een ‘kapitale en in den eerstensmaak nieuw gebouwde Huizinge waarbij een groot moestuin, Engelse partijen en vissenkommen, een ijskelder en koetshuis, een tuinmanswoning, oranjerie en een schuitenhuis’. Bij de openbare veiling op 12 mei 1810, werd Jan Willem van Loon eigenaar van Vollenhoven. In de maanden voorafgaand aan de veiling was het landgoed te bezichtigen. Een van de kijkers was Lodewijk Napoleon met zijn gezin. De koning maakte graag rondtoertjes in de omgeving, in zijn afkeer van de stad Utrecht de mening huldigend dat ‘la terre commence au Bilt’. Van Loon is slechts vijf jaar eigenaar van Vollenhoven geweest.
Markante baron
In 1815 werd het landgoed verkocht aan Anthony Luden, die het in 1827 weer verkocht aan G.A.G.Ph. baron van der Capellen van Berkenwoude, voormalig gouveneur-generaal van Indië. Ten tijde van Van der Capellen heeft Vollenhoven zijn grootste omvang gekend. Van der Capellen kocht veel grond rond Vollenhoven aan. Het park liet hij aanmerkelijk vergroten. Van der Capellen bezat een veel geprezen stoeterij en een uitgebreid rariteitenkabinet met opgezette dieren, schelpen, vlinders en souvenirs uit Indië zoals kledingstukken en wapens van Javaanse volksstammen. In 1848 raakte Van der Capellen tijdens de Februarirevolutie in Parijs aan het hoofd gewond, aan welke blessure hij zou overlijden. Na zijn dood werd Vollenhoven in negen stukken verdeeld en geveild. De buitenplaats Vollenhoven, de overplaats Den Eyck, een timmermanswoning, twee woningen bij de koepel en de hofstede De Hoek aan de Bisschopsweg werden voor een bedrag van fl 95.300,- door J. Kluppel gekocht. Dat waren slechts 3 van de 9 onderdelen.
Voor de heer Kluppel was Vollenhoven een echte buitenplaats waar hij het grootste deel van het jaar doorbracht. Kluppel was een conscientieus eigenaar, die het landgoed met veel zorg beheerde. Hij hield alles bij in een dagboek, onder andere dat 1860 een ramp jaar was met twee hevige stormen in februari en mei waarbij duizenden bomen zijn omgewaaid.